Kunststof

Alles wat je wilt weten over kunststof

Wat is kunststof?

Het is moeilijk om een korte en toch exacte definitie van kunststoffen te geven. In het woord "kunst" is het kunstmatige te herkennen en het oorspronkelijk veel gebruikte woord plastics vertelt ons dat het materiaal plastisch, dus vormbaar is. Kunststoffen zijn synthetische, vormbare stoffen. Ze hebben ook gemeen dat zij opgebouwd zijn uit lange ketenen van moleculen, de zg. "makromoleculen" en dat zij praktisch allemaal koolstof bevatten. Zij zijn dus overwegend organisch.

Samengevat kunnen wij zeggen dat kunststof:

  • geheel of gedeeltelijk langs kunstmatige weg verkregen zijn; 
  • de basismaterialen voor de synthese zijn uit de natuur afkomstig, bijv. aardolie, aardgas, water, enz.;
  • bestaan uit makromoleculen;
  • van organische aard zijn, dus koolstof bevatten (siliconen vormen daarop een uitzondering);
  • vormbaar zijn; de vorming of vervorming vindt plaats onder de invloed van druk en warmte;
  • tijdens ontstaan of verwerking vloeibaar zijn.

Twee hoofdgroepen binnen kunststof

Thermoplasten
Dit zijn kunststoffen, die (onder de invloed van druk en warmte) theoretisch onbeperkt van vorm veranderd kunnen worden. Voorbeelden: PVC, Polyetheen, Acrylaat, Nylon. polycarbonaat platen

Thermoharders
Dit zijn kunststoffen waarbij de vormbaarheid éénmalig is. Als men ze (ook weer onder de invloed van druk en warmte) een bepaalde vorm heeft gegeven, kan deze, ook al verhit men opnieuw, niet veranderen. Voorbeelden: Hardweefsel en HPL. De oorzaak van dit verschil in gedrag komt door het verschil in de structuur. Alle kunststoffen bestaan uit ketenvormige grote moleculen, de zg. makromoleculen. Bij thermoplasten kennen wij twee structuurvormen, nl. de amorfe en de kristallijne.

Kunststof structuur

Bij de amorfe kunststof structuur liggen de moleculen kriskras door elkaar heen en kunnen zich bij verwarming gemakkelijk bewegen. Bij de kristallijne structuur liggen de meeste molecuulketens evenwijdig aan elkaar. Bij thermoharders liggen de makromoleculen ook kriskras door elkaar heen, echter met dien verstande, dat op iedere kruising ervan een onderlinge verbinding bestaat. Deze kunststof structuur noemt men het driedimensionale netwerk.

Kunststof gedrag bij verwarming

Het gedrag van de verschillende kunststofsoorten verschilt naarmate de temperatuur hoger wordt. In het eerste traject behouden de drie structuren nagenoeg hun stijfheid. Dit wordt de glasfase genoemd. Wordt de temperatuur verhoogd dan blijft de thermoharder dezelfde lijn volgen, maar de beide thermoplastische structuren vertonen verweking. Deze rubberfase is bij kristallijne structuren aanzienlijk kleiner dan bij de amorfe. Een thermoplastische plaat kan in deze fase vervormd worden.

De vloei- of smeltfase wordt bereikt door de temperatuur nog verder te verhogen. De thermoplasten smelten en kunnen onder druk in een matrijs gebracht worden, zodat na afkoeling een product volgens de matrijsvorm is ontstaan. De thermoharder met zijn driedimensionale netwerk klapt pas aan het eind van de vloeifase ineen en gaat eigenlijk direct over in ontleding.
Koelen we de amorfe en kristalline thermoplasten weer af tot de aanvangstemperatuur, dan zullen ze de fasen in omgekeerde volgorde doorlopen. Theoretisch kan men dit een oneindig aantal malen herhalen, zonder dat het materiaal te lijden heeft. In de praktijk is echter gebleken, dat er door stof en bijvoorbeeld vettigheid van de vormen een vervuiling plaatsvindt, die de kwaliteit van het materiaal sterk beïnvloedt. Wij merkten reeds op, dat het verschil in gedrag bij verwarming van de thermoplasten en de thermoharders ook voor de verwerking zeer belangrijk is. Thermoplastische kunststoffen zijn chemisch geheel klaar. We behoeven ze alleen maar te smelten en vervolgens de gewenste vorm te geven, waarop na afkoeling het voorwerp gereed is. De thermoharders worden geleverd als grondstof, in een toestand waarin ze chemisch gezien nog geen thermoharder zijn. Wanneer nu druk en warmte worden toegepast, dus als ze geperst worden in een warme matrijs, ontstaat een kort moment van smelten, waarna ze verharden en niet meer opnieuw smeltbaar zijn.

Kunststof polymerisatie

Het zal je opgevallen zijn, dat de chemische namen van de kunststoffen erg ingewikkeld lijken. Bij de thermoplasten komen wij vaak het woord "poly" tegen, gevolgd door één of meer andere woorden. Dit woord "poly" betekent "veel" en wordt gebruikt omdat de lange ketenachtige moleculen bestaan uit vele kleine moleculen, welke door een chemische reactie aan elkaar geregen zijn. Deze chemische reactie noemt men: polymerisatie. De naam achter "poly" geeft de grondstof aan waaruit de kunststof ontstaan is, bijvoorbeeld polystyreen. Styreen is namelijk de grondstof, welke gepolymeriseerd wordt en waaruit dan polystyreen ontstaat.

Kunststof co-polymeren

Soms laat men bepaalde kunststoffen tezamen polymeriseren. Er ontstaat dan een copolymeer. Co betekent: "samen". Zo'n copolymeer vormt dan een kunststof met een combinatie van eigenschappen. Men zou dit kunnen vergelijken met een metaallegering bijvoorbeeld messing (een mengsel van koper en zink). Zo kan men harde kunststoffen zachter en taaier maken door rubber mee te polymeriseren. Ook zijn eigenschappen en verwerkbaarheid te beïnvloeden door toevoegingen zoals weekmakers, stabilisatoren en pigmenten. Van groot belang is de toevoeging van een zg. UV-stabilisator waardoor de weerbestendigheid verbeterd wordt.

Verwerken van kunststof

De belangrijkste verwerkingsmethodes van kunststof op een rij:

Machinale methode Producten
Extruderen Profielen, buizen, platen, folie
Kalanderen Platen, folie
Bestrijken Geplastificeerde weefsels, papier, hout, platen
Spuitgieten Vormstukken, kratten, kopjes, tandwielen, kasten
Persen Vormstukken, platen, blokken, profielen
Gieten Platen, blokken, vormstukken, bekleding
Rotatiegieten Holle voorwerpen
Schuimen Blokken, platen, profielen, vormstukken
Extrusievormblazen Holle voorwerpen
Warm vormen Dieptrekken van bekers, verpakkingen, badkuipen

Kunststof extruderen

Extruderen (= uitdrijven) is een continue, dus ononderbroken methode voor de productie van halffabricaten. Dit zijn folie, platen, profielen, buizen, mantels, enz. die nog verder bewerkt moeten worden tot een volledig afgewerkt gebruiksvoorwerp.

Als basisproduct worden thermoplasten in poeder- of korrelvorm (granulaat) gebruikt. In een verhitte cilinder draait een schroef die het materiaal naar voor brengt, verdicht, plastificeert (dus smelt) en homogeen maakt (homogeen = gelijkmatig). Aan het eind van de schroef bevindt zich een spuitkop die aan de plastische massa de gewenste vorm (buizen, profielen, platen, filmen) geeft bij het verlaten van de schroef.

De extrusiemachine werkt dus ongeveer als een vleesmolen. Alleen is de wand van de cilinder verwarmd en glad en is de schroef veel langer dan bij de vleesmolen.

Kunststof spuitgieten

Deze verwerkingsmethode wordt op grote schaal toegepast. Ze laat namelijk toe met grote nauwkeurigheid zeer ingewikkelde vormen te geven aan kwaliteitsvoorwerpen. Nabewerking is vrijwel overbodig. Meestal werkt men met thermoplasten, soms ook met thermoharders en elastomeren. De matrijs wordt geopend en gesloten door middel van een speciaal sluitingsmechanisme.

In de matrijs bevindt zich een holle ruimte waarin langs aanvoerkanalen de plastische massa wordt gespoten door een voorwaartse beweging van de schroef.

Kunststof schuimen

De oude Grieken geloofden dat Aphrodite, de godin van de schoonheid, uit het schuim van de golven was geboren. Wij duiken behaaglijk onder in een lekker warm schuimbad en met een vork slaan we room tot slagroom. De banketbakker schuimt room op door er lachgas (distikstofmonoxyde, N2O) in te blazen. En ook afwaswater, bier en spuitwater schuimt. Naast deze erg vergankelijke soorten schuim bestaan er ook duurzame natuurproducten met een schuimstructuur : spons, kurk, onze beenderen, tufsteen.

De dichtheid van deze stoffen wordt aanzienlijk verminderd door de lucht die ze bevatten. Kunststofschuim vormt een bijzondere groep in de grote familie van de schuimstoffen. Ze worden op verschillende manieren vervaardigd. Door roeren (zoals bij eiwit), door gasinblazing (zoals de banketbakker doet) of door speciale chemische blaasmiddelen toe te voegen, kan men lucht in de kunststofmassa insluiten. Daarna laat men het geheel vast worden zodat de luchtblaasjes gevangen blijven in de kunststofmassa. Hierdoor vermindert haar dichtheid.

Kunststofschuim is de laatste jaren in economisch opzicht steeds belangrijker geworden. Een van de belangrijkste redenen daarvoor is, dat vele polymerisatie- (b.v. polyethyleen, polystyreen, polyvinylchloride), polycondensatie- (fenolereum-, epoxy, en polyesterharsen) en polyadditiekunststoffen (polyurethaan) geschuimd kunnen worden. Bovendien moet kunststofschuim niet noodzakelijk volgens speciale schuimmethodes vervaardigd worden. De reeds behandelde verwerkingsmethodes zoals spuitgieten, extruderen en kalanderen laten ook toe voorwerpen uit geschuimde kunststof te produceren.

Kunststof kalanderen

Kalanderen (calander = rollen, walsen) is een verwerkingsmethode die vooral van belang is voor de productie van PVC folie en geplastificeerde weefsels. Kunststoffen die in gesmolten toestand te dunvloeien zijn (zoals polyethyleen), kunnen niet gekalanderd worden. Polyvinylchloride wordt in plastische toestand tussen twee of meer walsen tot een doorlopende folieband uitgewalst. Als de folie de kalanderinstallatie verlaat kan die verder generfd (kunstleder), bedrukt, bevlokt (kunstflueel) of gemetalliseerd worden. Een kalanderinstallatie werkt dus precies als een mangel, of nog eenvoudiger, als een deegrol. Uit de kalander komen halffabricaten, meestal in de vorm van folie en soms ook als platen. Toepassingsmogelijkheden zijn: fardes en schooltassen, dekzeilen, bekleding, werkbescherming- en veiligheidskleding, kappen, mappen, kaftjes, ringbanden, tassen, interieur bekleding voor auto’s, kinder- en poppenwagens, sierkleefbanden, lichtfilters, muur- en vloerbekleding, landbouwfolie, enz.

Extrusievormblazen van kunststof

Deze methode wordt gebruikt om holle voorwerpen uit thermoplasten te vervaardigen. Plastische buis wordt naar beneden geëxtrudeerd tussen de twee helften van een open matrijs. Deze sluiten zich en knijpen zo de uiteinden van de buis dicht. Daarna wordt er lucht in geblazen waardoor het materiaal tegen de afkoelende binnenwanden van de matrijs wordt gedrukt. Zo ontstaat een hol voorwerp.


Kunststof geschiedenis

Hoe is kunststof ontstaan en hoe heeft het zich ontwikkeld tot prominent gebruik in onze samenleving? Kunststoffen zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Ze worden ingezet ter vervanging van traditionele materialen omdat ze lichter, sterker of goedkoper zijn. Wanneer je eens stopt om om je heen te kijken dan zie je veel toepassingen van kunststof. Dat is nou ook het mooie aan deze materiaalsoort, die kan worden ingezet voor de meest uiteenlopende toepassingen en die oplossingen biedt die eerder onmogelijk waren. 

Het ontstaan van kunststof

De Gentenaar Dr. L.H. Baekeland speelde een belangrijke rol in de geschiedenis van de kunststof. In 1909, achttien jaar na de emigratie naar de U.S.A., werd hij wereldberoemd met het bewerken van Fenol Formaldehyde tot bakeliet. Deze kunststof werd o.a. gebruikt voor het vervaardigen van elektrische schakelaars.

Tijdens de eerste wereldoorlog moesten de nog jonge kunststoffen heel wat schaarse materialen vervangen. Vaak werd er ook teveel van ze verwacht. De kunststoffen moesten nog verbeterd worden en daarvoor diende de chemische opbouw van deze nieuwe materialen grondiger onderzocht te worden.

Bij dit onderzoek ontdekte Hermann Staudinger dat alle organische materialen opgebouwd zijn uit enorm lange moleculen. Reeds in 1922 stelde hij voor, deze macromoleculen te noemen. Wegens tegenkanting van sommige andere geleerden zouden zijn opvattingen pas 19 jaar later (in 1953) officieel aanvaard worden.

Een ander beroemd voorbeeld uit de geschiedenis van de kunststoffen is PVC, je weet wel, het materiaal gebruikt voor plastiek mapjes, douchegordijnen en vloerbekleding. De chemicus noemt het polyvinylchloride en het is uitgegroeid tot een algemeen bekende kunststof met zeer uiteenlopende toepassingen. In 1912 ontdekte Fritz Klatter de basisprincipes voor de industriële productie van PVC.

Deze principes werden voor het eerst toegepast om het milieu te beschermen tegen giftige chloor dat bij de productie van natronloog vrijkomt. Door er PVC mee te produceren werd het chloor chemisch gebonden en kon het zonder gevaar afgevoerd worden. De massaproductie van deze kunststof begint echter pas in 1938, toen duidelijk werd waarvoor men PVC zoal kon gebruiken.

Kunststof als grondstof

In het begin werden overwegend natuurlijke grondstoffen gebruikt. Het melkeiwit caseïne was de grondstof voor kunsthoorn. Uit afgeroomde melk wordt de caseïne met behulp van het leb enzym, aanwezig in de kalfsmaag, afgescheiden en vervolgens gewassen, gedroogd en vermalen. Om er een voorwerp uit te vervaardigen laat men het in water zwellen, om het daarna te kleuren, te persen en uit te harden.

Cellulose (uit hout of plantenvezels) bevat naast koolstof ook de elementen waterstof en zuurstof. Ook steenkool bevat verbindingen die uit koolstof, waterstof en zuurstof zijn samengesteld. Geen wonder want die steenkool ontstond uit weelderige wouden die zo’n 250 tot 280 miljoen jaar geleden in moerasgebieden groeiden. Begin deze eeuw werd uit die steenkool gas (stadsgas) gewonnen, dat voor verlichting gebruikt werd. In de gasfabrieken ontstonden twee vervelende afvalproducten: benzeen en teer. Deze producten bleken echter alleen vervelend in het begin, want al snel ontdekte men in teer de erg waardevolle koolwaterstofverbindingen.

Geleidelijk werd het stadsgas vervangen door de opkomende elektriciteit, zodat de teerproductie achteruit ging. Met elektriciteit kon men echter calciumcarbid produceren. Dit gebeurde door verhitting van kalk en steenkool in een elektrische oven bij een temperatuur van ca. 2.000 °C. Dit carbid reageert heftig met water en vormt dan acetyleen, een koolwaterstof, en calciumhydroxide. Calciumcarbid is de basisstof voor de acetyleenchemie.

De productie van carbid verbruikt echter geweldige hoeveelheden hoogwaardige energie: elektriciteit. Bij de reactie met water, dus bij de ontwikkeling van het acetyleen, wordt ook een grote hoeveelheid onwelriekend carbid-kalkslib gevormd, dat afgevoerd wordt naar stortplaatsen

De aardoliechemie of petrochemie kende een soortgelijke ontwikkeling als de acetyleen. Aardolie is ontstaan doordat plantaardige of dierlijke resten (plankton) miljoenen jaren lang op de bodem van zeeën en meren bezonken. De omzetting in rottingsslib en de ontbinding in koolwaterstoffen gebeurde door de inwerking van bacteriën en katalysatoren.

Toename van kunststoffenproductie

Het was aanvankelijk helemaal niet zo gemakkelijk, een bruikbare kunststof te vinden. De eerste 50 jaar werden er nauwelijks een dozijn gevonden. In alle westerse landen werd naar nieuwe kunststoffen gezocht. Door wederzijdse uitwisseling van ervaringen nam de kennis omtrent deze nieuwe stoffen echter voortdurend toe. Hierdoor volgde na de eerste 50 magere jaren een spectaculaire ontwikkeling. Zo is Vink Kunststoffen in 1954 als eerste kunststof distributeur begonnen en sindsdien uitgegroeid tot de marktleider van Nederland. 

Groeiende vraag naar kunststof en materiaaleigenschappen

Onderdelen uit kunststof kunnen machinaal en goedkoop in grote hoeveelheden geproduceerd worden. Wie een auto koopt, wil een wagen, die niet alleen gunstig is in prijs, onderhoud, herstellingen en levensduur, maar ook veilig is. Het grote voordeel van kunststoffen is, dat ze materiaaleigenschappen op maat bezitten. De huidige autofabrikanten willen steeds lichtere wagens. In de Verenigde staten is de massa van de gemiddelde personenwagen naar verluidt reeds met 320 kg verminderd. Overigens hebben onze kleinere moderne auto’s nu nog slechts een massa van 700 tot 800 kg, in vergelijking met de 1.000 kg die vroeger gebruikelijk was. Nieuwe modellen zullen zelfs nog zo’n 100 kg uitsparen. Deze massavermindering bevordert het acceleratievermogen en vermindert het verbruik van de wagen.

Dankzij de eigenschappen van de gebruikte kunststof kan de fabrikant aan een brandstoftank elke gewenste vorm geven om ze in de beschikbare ruimte te passen. Door deze afslankingskuur van de wagens wordt in de Europese Gemeenschap jaarlijks veel brandstof bespaard.

De vele chemische en fysische eigenschappen van kunststoffen worden door vier factoren bepaald: de chemische opbouw, de vorm van de macromoleculen, hun rangschikking en hun lengte.

De chemische opbouw, d.w.z. de soort atomen en hun structuur, bepaalt de massa – kunststoffen hebben meestal een dichtheid tussen 900 kg/m3 en 1400 kg/m3. Als ze zware anorganische elementen (zoals fluor) bevatten, kan de dichtheid een waarde van 2200 kg/m3 bereiken. Dit is onder meer het geval voor polytetrafluorethyleen (PTFE)

  • Koper heeft een dichtheid van 8900 kg/m3.
  • Een kubus van 1 m3 koper heeft dus een massa van 8900 kg.
  • Staal heeft een dichtheid van 7600 kg/m3.
  • Een kubus van 1 m3 staal heeft dus een massa van 7600 kg.
  • Aluminium heeft een dichtheid van 2700 kg/m3.
  • Een kubus van 1 m3 aluminium heeft dus een massa van 2700 kg.

Aluminium, dat een licht metaal is, weegt tweemaal zo veel als het bekende polyvinylchloride (PVC) dat slechts een dichtheid van 1380 kg/m3 heeft. En polyethyleen (PE) met een dichtheid van 910 tot 960 kg/m3 bevat nog minder materie. De chemische opbouw bepaalt ook de bestandheid tegen chemicaliën, zuren, basen en oplosmiddelen, evenals het hoge elektrische isolatievermogen dat kunststoffen kenmerkt.

De vorm, lengte en rangschikking van de macromoleculen bepalen het mechanische gedrag van de kunststof. Men kan dus plastische, zacht-elastische, maar ook hard-elastische en zelfs brosse kunststoffen produceren, elk met hun eigen welbepaalde temperatuur.

Bij de productie van kunststoffen wordt uitgegaan van natuurlijke materialen zoals cellulose, steenkool, aardolie en aardgas. Het gaat altijd om verbindingen van koolstof © en waterstof (H). Ze kunnen ook zuurstof (O), stikstof (N) en zwavel (S) bevatten. Aardolie is naast aardgas de belangrijkste grondstof voor de productie van kunststoffen.

In de raffinaderij wordt aardolie door destillatie in meerdere fracties (bestanddelen) gescheiden. In de fractioneerkolom zullen gas, benzine, petroleum en gasolie bij verschillende kooktemperaturen afgescheiden worden. Het restproduct van het destillatieproces, bitumen (asfalt), wordt bij de wegenbouw gebruikt. Alle fracties bestaan uit koolwaterstofverbindingen die zich alleen door de grootte en structuur van de moleculen van elkaar onderscheiden. De belangrijkste fractie voor de productie van kunststoffen is de ruwe benzine (nafta). De ontstane benzine wordt dan in een thermisch splijtproces, ook "kraken" genoemd, omgevormd tot ethyleen, propyleen, butyleen en andere KWS-verbindingen.

De verkregen hoeveelheid ethyleen hangt af van de kraaktemperatuur en bedraagt bij 850 C meer dan 30%. Uit ethyleen kan men bij latere reacties bv. Styreen of vinylchloride winnen. Dat zijn dan weer grondstoffen voor andere kunststoffen

Belangrijk om te weten is ook dat de kunststoffenindustrie slechts ongeveer 4% gebruikt van de aardolieproducten die de raffinaderijen verlaten.

Het onderscheid dat gemaakt moet worden tussen aardolie als onvervangbare grondstof en aardolie als vervangbare energiebron is belangrijk. Bij het fractioneren van bv. 18.7 ton aardolie, wat voor het grootste deel (70%) diesel- een stookolie oplevert, wordt 3,74 ton ruwe benzine (nafta) geproduceerd. In het kraakproces wordt deze verder omgezet in koolwaterstofverbindingen. Dit levert iets meer dan 1 ton ethyleen op, waaruit men 1 ton polyethyleen kan fabriceren.

Kunststof merknamen

Kunststoffen zijn in de markt bekend onder veel verschillende merknamen. We hebben deze voor u op een rijtje gezet. 

Hieronder een overzicht van veelvoorkomende kunststof merknamen. Daarachter de ISO afkorting van de kunststofsoort waartoe het behoort en een link naar de pagina op onze website. De hoeveelheid merknamen is vanzelfsprekend vele malen groter. Mocht de merknaam je niet verder helpen dan kan je uiteraard de Vink experts vragen je verder te helpen.

Kunststof merknaam ISO Afkorting
Abet HPL
Akulon PA
Altuglas PMMA
Arnite PETP
Astralon PVC
Baydur PUR
Baylon HDPE
Bluemax HDPE
Celeron PF / HaWe
Cestilene HMPE
Cycolac ABS
Darvic PVC
Decelith PVC
Deglas PMMA
Dekadur PVC
Delrin POM
Durethan PA
Dyflor PVDF
Egelen PE
Ertacetal POM
Ertalon PA
Ertalyte PETP
Ferrozel PF / HaWe
Foraflon PVDF
Fluon PTFE
Fluorosint PTFE
Grilon PA
Kunststof merknaam ISO Afkorting
Grivory PA
Gur HMPE
Hakolit HMPE
Halar ECTFE
Hostadur PETP
Hostaflon PTFE
Hostaform POM
Hostalen PE
Hostalit PVC
Industrielon PA
Ketron PEEK
Kel-F PCTFE
Kydex PVC/PMMA
Kynar PVDF
Ladulen HMPE
Lexan PC
Lupolen PE
Makrolon PC
Mipolam Z-PVC
Moplen PP
Multilene HMPE
Novatron PETP
Novodur ABS
Nylatron PA
Nylon PA
Perspex PMMA
Pertinax PF / HaPa
Kunststof merknaam ISO Afkorting
Plexiglas PMMA
RCH 1000 HMPE
Rilsan PA
Ryton PPS
Stanyl PA
Solef PVDF
Solvitherm PVC-C
Supralen PE
Symalit PVDF
Tecacast PA
Tecaform POM
Tecamid PA
Tecason E PES
Tecason S PSU
Techtron PPS
Teflon PTFE
Torlon PAI
Trogamid PA
Trovidur PVC
Trespa HPL
Tufnol PF
Ultem PEI
Ultrason PES
Vespel PI
Victrex PEEK
Vulkolan PUR
Werkstoff-S HMPE
Zytel PA

Kunststof herkennen

Welke kunststof is dit..? Een lastige vraag vaak. Het is niet eenvoudig om een kunststofsoort alleen aan de uiterlijke kenmerken te herkennen. Hoe dan wel? Bekijk onze herkenningstabel of bezoek ons YouTube kanaal.

Welke kenmerken zijn onderscheidend om kunststof te herkennen?

Lichtdoorlaatbaarheid – De structuur en het productieprocedé bepalen of kunststoffen glashelder, transparant of ondoorzichtig (opaak) worden. Vaak worden ze echter reeds bij de productie in de massa gekleurd.

Thermisch gedrag – Thermoplasten worden week als de temperatuur stijgt. Thermohardende stoffen daarentegen ontbinden.

Warmtegeleiding – Deze is bij kunststof zeer klein. Ze wordt bepaald door de onregelmatigheden in de opbouw van de moleculen.

Brandbaarheid – De kleur en vorm van de vlammen, maar ook de geur van het materiaal na het doven zijn belangrijke kenmerken. Vele kunststoffen zijn brandbaar. ze bestaan immers uit koolstof- en waterstofatomen. Door andere stoffen (halogenen zoals chloor en fluor) in de moleculen in te bouwen, kan men het brandgedrag van de kunststof beïnvloeden.

Breukbeeld – Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen een taaie breuk, een brosse breuk en geen breuk. Het breukbeeld vertelt meer over de kunststof dan de oppervlaktehardheid die met de vingernagel of een naald getest wordt.

Oplosbaarheid – Kunststoffen hebben meetstal een zeer grote weerstand tegen organische oplosmiddelen.

Elektrische geleidbaarheid – Deze is klein. Dit wordt verklaard door het kleine aantal vrije elektronen en beweeglijke ionen. Elektrostatische oplading kan hiervan het gevolg zijn.

Tabel kunststof herkennen

Ondanks bovenstaande tips is niet eenvoudig om een kunststofsoort alleen aan de uiterlijke kenmerken te herkennen. Zeker als er ook geen merknaam van bekend is. Aan de hand van een kleine brandproef is het determineren van de soort een stuk makkelijker. Hieronder de per soort optredende brandkenmerken aangevuld met een drijfproef die kan worden uitgevoerd in het water dat je toch al voor het onverhoopt snel blussen van de proef heeft klaarstaan. Mocht je er niet uitkomen, neem voor definitief advies contact ons

ISO Afk. Drijft Brand- / Dooftijd Vlamkenmerken Rookkenmerken Brandgeurkenmerken Uiterlijke Brandkenmerken
PA nee dooft direct zwak, lichtgrijs grijs na het uitblazen verschroeid haar trekt draden
PVC nee dooft direct geel groen met zwarte rook grijs na het uitblazen scherp / zoutzuur verkoold oppervlak
PC nee dooft na 20 sec. oranje geel met zwarte rook grijs na het uitblazen ziekenhuislucht verkoolt met blaasjes
PETP nee dooft na 20 sec. oranje geel met grijze rook   zoetig -
PF nee dooft na 20 sec. geel zonder rook   amoniak verkoolt
ABS nee blijft branden geel met blauwe kern walmende roetvlagen hyacint verkoolt
PMMA-XT nee blijft branden blauw gele top grijs na het uitblazen zoetige fruitgeur, sinaasappel -
POM nee blijft branden blauw transparant grijs na het uitblazen doordringende formalinegeur kan druipen
PUR nee blijft branden helder geel   onaangename amandellucht kan druipen
PTFE nee brand niet moeilijk ontvlambaar (Giftig)   niet inademen (giftig) zwelt iets en verkoolt
PVDF nee brand niet moeilijk ontvlambaar (Giftig)   niet inademen (giftig) verkoolt, kunststof wordt doorzichtig
PE ja blijft branden blauw gele top grijs na het uitblazen kaarslucht na het doven druipt, makkelijk krasbaar
PP ja blijft branden blauw gele top grijs na het uitblazen kaarslucht, gemengd met wierrook druipt en is moeilijk krasbaar

 


Tabellen kunststof eigenschappen

Basis kunststoffen

HD-PE / PP-H / PVC-U

Kunststofsoort Dynamische toepassingen Levensmiddelen Zelfdovend Lasbaar Verlijmbaar Leverbare halffabrikaat vormen
HD-PE high density polyethyleen    
PP-H polypropeen homopolymeer    
PVC-U polyvinylchloride    

 

= Ja (dyn. toepassingen: Zeer geschikt)

= Beperkt (dyn. toepassingen: Geschikt)

= Nee (dyn. toepassingen: Niet geschikt)


High Performance kunststoffen

PEEK / PI /  PAI / PPS / PPSU / PEI / PES / PSU

Kunststofsoort Dynamische toepassingen Levensmiddelen Zelfdovend Lasbaar Verlijmbaar Leverbare halffabrikaat vormen
PEEK polyetheretherketon
PI polyimide  
PAI polyamide imide Op aanvraag
PPS polyphenyleensulfide Op aanvraag
PPSU polyphenylsulfon Op aanvraag
PEI polytherimide Op aanvraag
PES polyethersulfon Op aanvraag
PSU polysulfon

 


Engineering kunststoffen

HMPE / PA / PETP / POM-C / PUR / PC

Kunststofsoort Dynamische toepassingen Levensmiddelen Zelfdovend Lasbaar Verlijmbaar Leverbare halffabrikaat vormen
HMPE hoogmoleculair polyetheen
PA polyamide

PETP polyethyleentereftalaar

POM-C polyacetaal
PUR polyurethaan
PC polycarbonaat

 


Fluorhoudende kunststoffen

ECTFE / PTFE / PVDF / PCTFE

Kunststofsoort Dynamische toepassingen Levensmiddelen Zelfdovend Lasbaar Verlijmbaar Leverbare halffabrikaat vormen
ECTFE ethyleen chloortrifluor ethyleen
PTFE polytetrafluorethyleen

PVDF polyvinylideenfluoride

PCTFE polychloortrifluorethyleen Op aanvraag

 


Glasheldere kunststoffen

PC / PMMA / PET-G

Kunststofsoort Dynamische toepassingen Levensmiddelen Zelfdovend Lasbaar Verlijmbaar Leverbare halffabrikaat vormen
PC polycarbonaat
PMMA polymethylmethacrylaat

PET-G polyester

 


Thermohardende kunststoffen

PF / EP / HPL

Kunststofsoort Dynamische toepassingen Levensmiddelen Zelfdovend Lasbaar Verlijmbaar Leverbare halffabrikaat vormen
PF phenol formaldehyde
EP epoxy HGW 2372

HPL high pressure laminate

 


Diverse kunststoffen

Lexan Thermoclear / Kydex / ABS / Kunststof strokengordijnen

  Kunststofsoort Levensmiddelen Zelfdovend Meerwandig Transparant Leverbare halffabrikaat vormen
Lexan Thermoclear PC
Kydex PMMA/PVC

ABS

ABS

Kunststof strokengordijnen

ZPVC

 


Meestgestelde vragen over kunststof

Bekijk enkele vragen die we krijgen over kunststof. Heb je een andere vraag? Neem dan via de chat contact met onze kunststof experts op!

  • Is kunststof duurzaam?

    De term kunststof is erg breed. Er zijn immers ontzettend veel kunststofsoorten en verschillende toepassingen. De vraag of kunststof duurzaam is hangt ook samen met de levensduur van het materiaal. Er zijn ontzettend veel kunststoffen die tientallen jaren ingezet kunnen worden. Dat is natuurlijk erg duurzaam. Kunststof wordt ook ingezet als verpakkingsmateriaal. Dat heeft een kortere levensduur, maar is soms wel de beste oplossing om producten vers te houden. Daarnaast gaat het er ook hoe dit verpakkingsmateriaal wordt gerecycled. Als het materiaal tientallen keren kan dienen als verpakkingsmateriaal is het ook weer duurzaam. Bij Vink geloven wij in een juiste wijze van recycling. We streven naar een circulair proces met waardebehoud voor alle kunststof restmaterialen. 

  • Wie heeft kunststof bedacht?

    De Gentenaar Dr. L.H. Baekeland speelde een belangrijke rol in de geschiedenis van de kunststof. In 1909, achttien jaar na de emigratie naar de U.S.A., werd hij wereldberoemd met het bewerken van Fenol Formaldehyde tot bakeliet. Deze kunststof werd o.a. gebruikt voor het vervaardigen van elektrische schakelaars. Lees meer over de geschiedenis van kunststof.

  • Waar wordt kunststof van gemaakt?

    Bij de productie van kunststoffen wordt uitgegaan van natuurlijke materialen zoals cellulose, steenkool, aardolie en aardgas. Het gaat altijd om verbindingen van koolstof © en waterstof (H). Ze kunnen ook zuurstof (O), stikstof (N) en zwavel (S) bevatten. Aardolie is naast aardgas de belangrijkste grondstof voor de productie van kunststoffen.

  • Is kunststof een geleider?

    Kunststoffen worden tegenwoordig precies zo gemaakt dat ze voldoen aan de eisen van de markt. Zo zijn er zelfs al kunststoffen die elektriciteit geleiden. Kunststof kan ook een isolator zijn. Het is maar net voor welke toepassing je een kunststof wilt gebruiken.

  • Is kunststof brandbaar?

    Veel kunststoffen zijn brandbaar. Door andere stoffen (halogenen zoals chloor en fluor) in de moleculen in te bouwen, kan men het brandgedrag van de kunststof beïnvloeden. Zo is er bijvoorbeeld ook brandvertragend polycarbonaat dat wordt toegepast als kuchscherm in de horeca of evenementen.

  • Is kunststof hetzelfde als plastic?

    Kunststof is inderdaad hetzelfde als plastic. Plastic is de Engelse vertaling van het woord kunststof. In de volksmond wordt er veelal plastic gebruikt. Dit omdat kunststof vrij complex is en er ontzettend veel kunststofsoorten zijn. Zo is de merknaam Plexiglas enorm bekend. In de kunststof industrie wordt er gesproken over kunststof en de verschillende kunststof benamingen.

  • Kunststof voor en nadelen

    Kunststof heeft ontzettend veel voordelen. Dit verschilt wel per type kunststof en waarvoor het gebruikt wordt. Zo wordt worden polycarbonaat kanaalplaten veel gebruikt voor overkappingen omdat het licht in gewicht is, isolerend en slagvast. Polyethyleen en polypropyleen worden veel gebruikt voor tankbouw omdat het goed te lassen is en goed bestand tegen chemische stoffen.